ซออู้
ซออู้ นับเป็นเครื่องดนตรีไทยชนิดหนึ่งที่ใช้ร่วมกับเครื่องดนตรีอื่น ๆ เป็นซอที่มีเสียงทุ้มกังวาน ลักษณะโดยทั่วไปคล้ายซอด้วงมีปรากฏในภาคอีสานมานานแล้ว โดยเฉพาะในพิธีเชิญผีไท้ ผีแถน ฯลฯซออู้ เป็นซอ ๒ สาย ตัวกะโหลกซอทำด้วยกะลามะพร้าวชนิดกลมรีขนาดใหญ่ใช้หนังแพะหรือหนังลูกวัวขึงขึ้นหน้า คันซอ หรือ "ทวน" ทำด้วยไม้จริงเช่น ไม้แก้ว หรือทำด้วยงาช้างตันก็มี ที่หน้าซอตรงกลางที่ขึ้นหนัง ใช้ผ้าม้วนกลมๆเป็นหมอนหนุนสายให้พันหน้าซอ คันชัก ทำด้วยไม้จริงหรืองาใช้ขนหางม้าประมาณ ๑๖๐-๒๐๐ เส้น สำหรับขึ้ยสายคันชักเหมือนสายกระสุน หรือหน้าไม้
ซออู้ จัดเป็นเครื่องดนตรีประเภทตาม ทำหน้าที่บรรเลงคู่ไปกับซอด้วงและระนาดเอกในเวลาที่ซอด้วงหรือระนาดเอกทำหน้าที่ล้อและขัด ซออู้ใช้บรรเลงในวงเครื่องสายวงเครื่องสายผสม วงมโหรี วงปี่พาทย์ไม้นวม และวงปี่พาทย์ดึกดำบรรพ์ซออู้ประกอบด้วยส่วนต่าง ๆ คือ กระโหลก หรือ “กะโปะ” ทำจากกะลามะพร้าวที่ไม่อ่อนไม่แก่จนเกินไป มีรูปทรงใหญ่ลึก นำมาเลื่อยออกนิดหน่อยเพื่อใช้เป็นหน้าซอขึงหนังหนังซออาจทำจากงูเหลือม หนังแลน (ตะกวด) หนังเก้งนำมาตัดเป็นรูปทรงหน้าซอนำมาแช่น้ำให้หนังอ่อน ขุดให้หนังบางลงตามความต้องการ จากนั้นจึงขึงหน้าซอตามรูปทรง ทิ้งไว้จนแห้งอยู่ตัวการทำด้ามซอใช้ไม้เนื้อแข็งกลึงให้กลม และมีสัดส่วนเป็นส่วนหัวส่วนลำตัว จากนั้นจึงเจาะรูที่กะลามะพร้าว เพื่อสอดด้ามซอลงไป ช่างพื้นบ้านจะทำลิ่มเป็นไม้ชิ้นเล็ก ๆ ขัดไว้ ทำเป็นรับสายซออีกด้วย
การขึงสายซออู้ สายซอจะทำด้วยเส้นไหมหรือเอ็น ซึ่งแต่เดิมทำด้วยเส้นลวดเล็ก ๆ เรียก “ลวดทอง” จะมีที่รับสายซอด้านหน้าซอ ทำเป็นชิ้นไม้เล็ก ๆ เรียกว่า “หมอน” ส่วนใกล้กับลูกบิด หรือที่ขึ้นสายซอไว้ให้สะดวกต่อการขึ้นสายซอลูกบิดซอทำด้วยไม้เนื้อแข็งมี 2 ลูก ใช้เร่งเสียงสูง – ต่ำคันชักซอ ทำด้วยไม้ไผ่ ส่วนสายทำด้วยหางม้า จำนวนหลายเส้นใช้ขี้ผึ้งทางรูดไปตามเส้นหางม้าให้เกิดความฝืด ในปัจจุบันใช้ยางสนแทนขี้ผึ้ง
การเทียบเสียงซออู้ ใช้ขลุ่ยเพียงออเป่าเสียง ซอล โดยปิดมือบนและนิ้วค้ำ เป่าลมกลางๆจะได้เสียง ซอล เพื่อเทียบเสียงสายเอก ส่วนสายทุ้ม ให้ปิดมือล่างหมดจนถึงนิ้วก้อย เป่าลมเบา ก็จะได้เสียง โด ตามต้องการ เพื่อเทียบเสียงสายทุ้มให้ตรงกับเสียงนั้น
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น